මෙවර මෙම දිනය වෙනුවෙන් වන ජාතික සැමරුම් උත්සවය පැවැත්වෙන්නේ "ආපදා සහ හදිසි අවස්ථාවල දී මානසික සෞඛ්‍ය සේවාව සැමට සැමවිට" යන කාලීන තේමාව යටතේයි.
මෙම තේමාව අපට නැවතත් සිහිපත් කරන්නේ අප ජීවත් වන ලෝකයේ ඕනෑම මොහොතක ඇති විය හැකි අර්බුද හමුවේ සිතේ සුවය රැක ගැනීම කෙතරම් වැදගත් ද යන්නයි. හදිසි හෝ ආපදා තත්ත්වයකදී මානසික සමතුලිතතාවය ආරක්ෂා කරගැනීම පිළිබඳව සමාජයම දැනුවත් වීමේ අවශ්‍යතාව මෙයින් මනාව ඉස්මතු කරයි.
ලෝක මානසික සෞඛ්‍ය දිනයේ ජාතික සැමරුම් උත්සවය අද (ඔක්තෝබර් 08) පෙරවරුවේ ශ්‍රී ලංකා පදනම් ආයතන ශ්‍රවණාගාරයේදී පැවැත්වීමට නියමිතයි. සෞඛ්‍ය හා ජනමාධ්‍ය අමාත්‍ය වෛද්‍ය නලින්ද ජයතිස්ස මහතා විසින් දරනු ලබන මෙම උත්සවය, මානසික සෞඛ්‍ය වර්ධනයට සහය වීම සඳහා ගන්නා උත්සාහයන්ට දිරිදීමට වැදගත් වේදිකාවක් සපයයි.
හදිසි අවස්ථාවකදී මානසික සෞඛ්‍ය කළමනාකරණය පිළිබඳව මෙහිදී විශේෂ අවධානයක් යොමු කෙරේ. කැලණිය විශ්ව විද්‍යාලයේ මහාචාර්ය මියුරු චන්ද්‍රදාස මහතා “හදිසි ආපදාවක දී මානසික සෞඛ්‍ය සදහා ප්‍රවේශය” යන්න පිළිබඳව දේශනයක් පැවැත්වීමට නියමිතයි. සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයේ ප්‍රජා විශේෂඥ වෛද්‍ය නොවිල් විජේසේකර මහතා “හදිසි අවස්ථාවක දී සාමුහික වගකීම” යන මැයෙන් දේශනයක් පවත්වනු ඇත.
මානසික සෞඛ්‍ය යනු අද අප සැමගේම අවධානය යොමු විය යුතු ජාතික සහ ගෝලීය වගකීමක් බව ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානයේ (WHO) දත්ත පෙන්වා දෙයි. ලොව පුරා පුද්ගලයන් අට දෙනෙකුගෙන් එක් අයෙක් කිනම් හෝ මානසික සෞඛ්‍ය තත්වයකින් පීඩා විඳිමින් සිටිනවා.
මෙම තත්ත්වයන් ඔවුන්ගේ ශාරීරික සෞඛ්‍යයට, සමාජ සබඳතාවලට මෙන්ම ජීවනෝපායට පවා සෘණාත්මක බලපෑම් ඇති කළ හැකියි. විශේෂයෙන්ම, නව යොවුන් වියේ පසුවන්නන් සහ තරුණයන් අතර මානසික සෞඛ්‍ය ගැටලු වර්ධනය වීමක් දැකිය හැකි බව WHO වැඩිදුරටත් පෙන්වා දෙනවා.
මෙම සංඛ්‍යාලේඛන සැලකිල්ලට ගත් කළ, මානසික සෞඛ්‍ය ගැටලු පිළිබඳව දැනුවත් කිරීම සහ අවශ්‍යතා ඇති අයට නිසි උපකාර ලබා ගැනීම සඳහා සහාය වීම සමාජයක් ලෙස අපගේ අත්‍යවශ්‍ය වගකීමක් බවට පත්ව ඇත.
සුවබර හා සාර්ථක ජීවිතයක් ගත කිරීම සඳහා මානසික සුවය අතිශයින්ම වැදගත් වේ. ශරීර සුවතාවය ගැන අප කොතරම් සැලකිලිමත් වුවත්, අපගේ මනස ගැන නිසි අවධානයක් යොමු නොකළහොත් ජීවිතය අසම්පූර්ණ විය හැකිය. මානසික සුවය යනු හුදෙක් මානසික රෝගවලින් තොරවීම පමණක් නොව, ජීවිතයේ අභියෝග සාර්ථකව ජය ගැනීමට, අන් අය සමඟ යහපත් සබඳතා පවත්වා ගැනීමට සහ තමන්ගේ හැකියාවන් උපරිමයෙන් ප්‍රයෝජනයට ගැනීමට ඇති හැකියාවයි. ශක්තිමත් මානසික සුවයක් ඇති විට ආතතිය (stress) අඩු වන අතර, එය හෘද රෝග, අධි රුධිර පීඩනය වැනි බොහෝ කායික රෝගවල අවදානම අවම කරයි. මනස සන්සුන්ව තබා ගැනීමෙන් රෝගවලට එරෙහිව සටන් කිරීමේ ප්‍රතිශක්තියද වැඩි දියුණු වේ.
මානසිකව සුවෙන් සිටින අයගේ අවධානය යොමු කිරීමේ හැකියාව, තීරණ ගැනීමේ හැකියාව සහ ගැටලු විසඳීමේ හැකියාව ඉහළ මට්ටමක පවතී. එමඟින් රැකියාවේ හෝ අධ්‍යාපනයේදී වඩාත් සාර්ථක ප්‍රතිඵල ලබා ගත හැකිය. හොඳ මානසික සෞඛ්‍යයක් තිබීමෙන් අන් අයගේ හැඟීම් තේරුම් ගැනීමට සහ යහපත් සන්නිවේදනයක් පවත්වා ගැනීමට හැකි වේ. මෙය පවුල, මිතුරන් සහ සගයන් සමඟ ඇති සබඳතා ශක්තිමත් කරයි. එසේම, මානසික සුවයෙන් සිටින විට ජීවිතය පිළිබඳව ධනාත්මක ආකල්පයක් ඇති වන අතර, කුඩා දේවලින් පවා සතුටක් ලැබීමට හැකි වේ.
මානසික සුවය පවත්වා ගැනීම දෛනික පුරුද්දක් විය යුතුයි. ඒ සඳහා ආතතියට හේතු හඳුනාගෙන ඒවා පාලනය කිරීමට උත්සාහ කළ යුතු අතර, භාවනාව සහ ගැඹුරු හුස්ම ගැනීම වැනි ක්‍රම මගින් මනස සන්සුන් කරගත හැකිය. මනසට සහ ශරීරයට විවේකය අත්‍යවශ්‍ය බැවින් සෑම රාත්‍රියකම පැය 7-8 ක ගුණාත්මක නින්දක් ලබා ගැනීමත්, නිතිපතා ව්‍යායාම කරමින් ශරීරය ක්‍රියාශීලීව තබා ගැනීමත් වැදගත් වේ. විශ්වාසවන්ත මිතුරන් හෝ පවුලේ සාමාජිකයන් සමඟ ඔබේ සිතේ ඇති දේ බෙදා ගැනීමෙන් හුදකලාව දැනීම අඩු කරගත හැකිය.
නිෂේධාත්මක සිතුවිලි වෙනුවට ධනාත්මක සිතුවිලි ආදේශ කිරීම සහ කෘතඥපූර්වක දේවල් ගැන දිනපොතක සටහන් කිරීම මගින් ධනාත්මකව සිතන්නට පුරුදු විය හැකිය. එසේම, දිනපතාම ඔබට විනෝදයක් ගෙන දෙන දේවල් සඳහා කාලය වෙන් කිරීම ඉතා වැදගත්ය. ඔබට මානසික පීඩාවක් දැනෙනවා නම් හෝ තත්ත්වය පාලනය කර ගත නොහැකි නම් වෘත්තීය උපදෙස් ලබා ගැනීමට පසුබට නොවිය යුතුය.
මනෝ වෛද්‍යවරයකුගේ හෝ උපදේශකවරයකුගේ උපකාරය ඉතා වටිනා විය හැකියි. මානසික සුවය යනු ජීවිත කාලය පුරාම ඔබ විසින් කළ යුතු ආයෝජනයකි. ඔබ ඔබේ මනස ගැන සැලකිලිමත් වන්නේ නම්, එය ඔබට සුවබර, සතුටින් පිරි සහ අර්ථවත් ජීවිතයක් කරා මඟ පෙන්වනු ඇත.
